Кыргызстандарт

2025-жылдын 11-январында “Стандартташтыруу жөнүндө” Кыргыз Республикасынын жаңы Мыйзамына кол коюлган, аны Кыргыз Республикасынын Экономика жана коммерция министрлигинин алдындагы жумушчу топ иштеп чыккан, анын курамына министрликтердин, ведомстволордун, Кыргызстандарттын кызматкерлери  жана көз карандысыз эксперттер кирди.  Мыйзам Кыргыз Республикасында стандартташтыруунун мыйзамдык базасын өркүндөтүүгө жана аны эл аралык практика менен шайкеш келтирүүгө багытталган. Ал атамекендик продукциянын сапатын жана атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүн жогорулатууга, экспорттук потенциалды жогорулатууга, бизнести өнүктүрүүгө, соодадагы техникалык тоскоолдуктарды жоюуга шарт түзөт.

Жаңы мыйзамдын негизги максаты – стандарттар системасын түшүнүктүү, заманбап жана жеткиликтүү кылуу. Стандарттарды иштеп чыгууга жана колдонууга жаңы мамиле процесстерди жөнөкөйлөтүүгө жана аларды ачык-айкын кылууга багытталган. Мыйзамда каралган терминдер аларды колдонуунун стандарттарын жана жол-жоболорун так сүрөттөөгө жардам берет.

Стандарттарды колдонуу ыктыярдуу бойдон кала берээрин баса белгилей кетүү маанилүү. Бирок, аларды өнүктүрүүгө катышуу азыр бардык кызыкдар тараптар үчүн ачык болуп жатат. Негизги шарт - процесстин катышуучуларынын ортосунда макулдашууга жетишүү. Улуттук стандарттарды эл аралык стандарттар менен шайкеш келтирүү өлкөбүзгө дүйнөлүк тенденциялардан артта калбоо жана эл аралык рыноктордо атаандаштыкка жөндөмдүүлүктү жогорулатуу мүмкүнчүлүгүн берет.

Стандартташтыруу боюнча улуттук орган бул жаатта мамлекеттик саясатты ишке ашырууда негизги ролду ойнойт. Ал стандарттарды иштеп чыгуу боюнча пландарды бекитет, эл аралык келишимдерди түзөт жана эл аралык аренада өлкөбүздүн атынан чыгат. Бул Кыргызстандын дүйнөлүк коомчулукка интеграцияланышына жасалган маанилүү кадам.Мыйзам бекитилген пландардын алкагында да, уюмдардын демилгеси боюнча да стандарттарды иштеп чыгуу мүмкүнчүлүгүн карайт. Бул учурда негизги талап бардык өнүктүрүү катышуучуларынын ортосунда макулдашууга жетишүү болуп саналат. Мындай мамиле рационализатордук сунуштарды алда канча активдуу ишке киргизуу жана продукциянын сапатын жогорулатуу учун шарттарды түзөт.

Жаңылыктардын бири документтин жаңы түрүн – техникалык отчетторду киргизүү. Бул документтер инновацияларды киргизүүнүн эрежелерин жана принциптерин баяндайт, бул өлкөгө жаңы технологияларды жана ыкмаларды тез өздөштүрүүгө мүмкүндүк берет.

Ошондой эле мыйзамдын маанилүү элементи болуп Кыргызстандартта стандартташтыруу боюнча документтерди каттоонун эки түрүн: милдеттүү жана бухгалтердик эсепти киргизүү саналат. Бул процессти катышуучулар үчүн уюшкан жана ыңгайлуу кылат.

Жол коопсуздугу сыяктуу маанилүү тармактарда кээ бир стандарттар милдеттүү болуп калды. Кыргыз Республикасынын ченемдик укуктук актыларында айрым стандарттарга шилтемелер камтылган учурларда, алар милдеттүү болуп калат. Мындай стандарттар тиешелүү ченемдик документтерге тиркелет.

Мындан тышкары, стандартташтыруу жаатындагы мамлекеттик органдардын функциялары такталган. Министрликтер, мамлекеттик комитеттер жана ведомстволор өздөрүнүн компетенциясынын чегинде стандартташтыруу боюнча иш-чараларга активдүү катышууга милдеттүү. Бул улуттук стандарттар системасын өнүктүрүүгө кыйла координацияланган жана натыйжалуу мамилени камсыз кылат.

“Стандартташтыруу жөнүндө” Кыргыз Республикасынын жаңы Мыйзамынын кабыл алынышы өлкөнүн бүткүл экономикасы үчүн маанилүү. Бул стандарттарды жеткиликтүү жана пайдалуу кылат, коопсуздукту жакшыртат, продукциянын сапатын жакшыртат, инновацияларды киргизет жана Кыргызстандын эл аралык аренадагы позициясын бекемдейт.

Жаңы мыйзам экономиканы өнүктүрүүгө жана жарандарыбыздын жашоо сапатын жакшыртууга жагымдуу шарттарды түзөт. Бул алдыга кадам өлкөнүн жаңылануусуна, технологиянын өнүгүшүнө жана ата мекендик продукциянын атаандаштыкка жөндөмдүүлүгүнүн жогорулашына шарт түзөт.